درس دوم:چگونه از نقشه استفاده كنيم؟

1- توجیه نقشه :

نقشه را باید طوری در مقابل خود قرار دهیم که جهت آن درست باشد. یعنی هنگام استفاده از آن شمال نقشه با جهت ایستادن ما منطبق باشد و کج یا وارونه نباشد.

2- استفاده از راهنمای نقشه :

در کنار هر نقشه، فهرستی از علایم و رنگ هایی وجود دارد  که در آن نقشه به کار      رفته اند معمولاً شکل علایم راهنما به شکل واقعی چیزی که می خواهند آن را نشان بدهند بسیار نزدیک است.

به نمونه هایی از این علایم توجه کنید:

3- مقیاس نقشه:

میزان کوچک شدن نقشه را نسبت به اندازه ی واقعی آن مقیاس نقشه می گویند.

مقیاس نقشه ها ممکن است کسری (عددی) یا ترسیمی (خطی) باشند.

مثلاً اگر طول جاده ای بین دو شهر 20 کیلومتر باشد و روی نقشه ای 20 سانتی متر دیده شود. مقیاس آن می باشد.

همچنین گاهی در کنار نقشه خطوط تیره و روشنی به شکل خط کش می بینیم که اعدادی را بالا یا پایین آن نوشته اند این ها مقیاس خطی یا ترسیمی اند که در این صورت با استفاده از مقیاس خطی می توانیم فاصله ها را اندازه گیری کرد . و اندازه ی واقعی آن ها را بدست آوریم.

در مقیاس کسری، هر چه عدد مخرج کسری بزرگ باشد، آن کسر کوچک تر است .

مثلاً مقیاس   از مقیاس کوچک تر است. در نقشه های کوچک مقیاس مساحت بیشتری دیده می شود اما جزئیات را در آنها نمی توان به طور مشخص مشاهده کرد و برعکس در نقشه های بزرگ مقیاس مانند و  پدیده ها بزرگتر و مساحت کمتری قابل مشاهده است .

کی از ساده ترین روشهای حل سئوالات (مسائل) مقیاس، استفاده از فرمول زیر می باشد.

این فرمول را به خاطر بسپارید .

لازم است این دو نکته را نیز همواره به خاطر داشته باشیم که :

الف) صورت مقیاس عددی (کسری) همیشه یک می باشد.

ب) واحد اندازه گیری صورت مقیاس و مخرج مقیاس باید یکسان باشد.

مثال: در نقشه ای با مقیاس  ،  فاصله ی شمال تا جنوب تهران 150 سانتی متر است. فاصله حقیقی شمال تا جنوب تهران چند کیلومتر است؟